1. Thuế thị dân (住民税) là gì?
住民税 （じゅうみんぜい）– Thuế thị dân (hay còn dịch là thuế cư trú), là khoản tiền mà các cá nhân sống tại địa phương đó phải nộp cho cơ quan thuế của địa phương, để xây dựng đường xá, chi trả các khoản trợ cấp phúc lợi xã hội, để vận hành các dịch vụ công cộng cho người dân trong khu vực ….
Đây là khoản thuế mà mọi cá nhân có thu nhập trong một năm vượt trên mức giới hạn quy định (100 man yên/năm, số tiền này thay đổi tùy thuộc vào quy định của từng nơi) đều phải nộp, bất kể cá nhân đó là sinh viên, người đi làm hay người nước ngoài…
Thuế thị dân bao gồm tiền thuế bình quân đầu người (均等割) và tiền thuế tính theo mức thu nhập（所得割）
・Tiền thuế bình quân đầu người (均等割) cố định 5000 yên (tính từ năm 2014 đến 2023, trong đó 1500 yên là thuế bình quân dành cho tỉnh, đạo, phủ, và 3500 yên là thuế bình quân dành cho thành phố, quận huyện khu vực)
・Tiền thuế tính theo mức thu nhập（所得割): ( Khoản tiền thu nhập chịu thuế – các khoản khấu trừ) x 10%
2. Thuế thị dân 住民税 được thu như thế nào?
Thuế thị dân được tính dựa trên thu nhập của năm trước đó. Vì vậy, đối với các bạn mới sang Nhật năm đầu tiên thì phần thu nhập trước đó được coi là bằng 0, nên sẽ ko phát sinh khoản thuế này. Tuy vậy, sang năm thứ hai, cơ quan thuế sẽ dựa vào thu nhập của bạn trong năm trước đó để tính khoản thuế phát sinh.
Nếu bạn là người đi làm chính thức tại các công ty, khoản thuế này thường sẽ được trừ trực tiếp vào tiền lương hàng tháng.
Nếu bạn là sinh viên đang đi làm baito, hoặc đã nghỉ việc ở công ty cũ và chuyển sang công ty mới ở địa phương khác, thì khoản thuế này sẽ được cơ quan thuế tính tổng theo năm và gửi giấy nộp thuế về 納付書 （のうふしょ）vào tháng 6 năm sau, trong đó sẽ thông báo số tiền thuế bạn phải nộp và hạn nộp thuế.
Ví dụ Thuế của năm 2024 sẽ được tính theo thu nhập của bạn năm 2023, và tháng 6/2024 trở đi mới nhận được giấy báo nộp thuế.
Giấy nộp thuế này thường là một set gồm 5 tờ, trong đó có một tờ ghi tổng số tiền bạn phải nộp trong một năm, và 4 tờ còn lại thì ghi số tiền thuế nhỏ hơn chia theo từng kỳ. Nếu bạn có đủ tiền để đóng gộp luôn một đợt thì đem tờ ghi tổng tiền ra combini hoặc bưu điện nộp là xong.
Còn trong trường hợp bạn không có đủ tiền để nộp ngay, thì cơ quan thuế cũng cho phép bạn được chia nhỏ số tiền đó ra nộp 4 lần trong năm, theo từng quý. Mỗi lần nộp bạn sẽ dùng một tờ giấy trong set 4 tờ giấy đó để đem ra Combini hoặc bưu điện nộp. (Lưu ý: khi đã quyết định đóng lẻ bạn nên bỏ tờ ghi tổng tiền đi, tránh trường hợp bị đóng nhầm 2 lần)
Ví dụ tổng tiền thuế thị dân bạn phải đóng trong năm nay là 12 man, thì shi/ku sẽ gửi về cho bạn 1 set 5 tờ, trong đó có 1 tờ ghi số tiền tổng 12 man, 4 tờ còn lại mỗi tờ 3 man. Nếu bạn đã đóng tờ 12 man rồi thì 4 tờ còn lại không cần đóng nữa, và ngược lại, nếu bạn đóng lẻ các tờ 3 man thì tờ 12 man không cần đóng nữa.
Thêm một chú ý nữa là sau khi đóng ở combini thì thường 2 tháng sau số tiền bạn đã đóng mới được cập nhật, nên nhớ giữ lại hóa đơn, đề phòng trường hợp shi/ku lại gửi giấy về tiếp mà bạn k nhớ lại ra đóng thành 2 lần.
3. Không đóng thuế thị dân có được không?
Nếu quá hạn đã ghi trong giấy nộp thuế 納付書 mà cơ quan thuế không xác nhận được là bạn đã nộp đầy đủ thuế, thì bạn sẽ bị gửi một tờ giấy nhắc nhở, gọi là 督促状（とくそくじょう）- Giấy nhắc đóng thuế.
Nếu sau vài lần cơ quan thuế gửi giấy nhắc nhở mà bạn vẫn không nộp, họ sẽ gửi tiếp 催告書（さいこくしょ）- Giấy cảnh cáo. Khi đó, ngoài số tiền thuế bạn phải nộp, cơ quan thuế sẽ đóng thêm một số tiền gọi là tiền phạt chậm nộp thuế, và bạn càng để lâu thì số tiền phạt này cũng sẽ càng tăng.
Còn nếu như bạn vẫn tiếp tục cố tình không nộp thuế sau khi đã nhận được Giấy cảnh cáo, thì cơ quan thuế sẽ dùng đến biện pháp mạnh cuối cùng, là điều tra tài sản của bạn và trưng thu thuế từ phần tài sản đó. Đối với hầu hết các bạn du học sinh, thì cơ quan thuế sẽ cưỡng chế tự động trừ từ tài khoản ngân hàng của bạn.
